Tròn một năm cuộc chiến tranh xâm lược của Nga tại Ukraine: hãy cùng nhau hành động để đảm bảo luật pháp quốc tế sẽ thắng thế
Tác giả: Đại diện Ngoại giao Cấp cao EU Josep Borrell
Ngày 24 tháng 2 năm 2022 sẽ mãi mãi được ghi nhớ là ngày Nga bắt đầu cuộc xâm lược tàn bạo, vô cớ và bất hợp pháp vào Ukraine. Đây đã và vẫn luôn là một trường hợp về hành động xâm lược đúng nghĩa và vi phạm rõ ràng Hiến chương Liên hợp quốc. Cuộc chiến này không phải 'chỉ là một vấn đề của châu Âu', cũng không phải là 'phương Tây chống lại phần còn lại'. Đó là về một thế giới mà tất cả chúng ta đều muốn sống ở đó: không ai được an toàn trong một thế giới mà việc sử dụng vũ lực bất hợp pháp – bởi một cường quốc hạt nhân và là thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an – bằng cách nào đó được 'bình thường hóa'. Đó là lý do tại sao luật pháp quốc tế phải được thực thi ở mọi nơi để bảo vệ mọi người khỏi chính trị cường quyền, hành động tống tiền và tấn công quân sự.
Một năm trôi qua, đã có một nguy cơ mà mọi người trở nên quen dần với những hình ảnh về tội ác chiến tranh và sự tàn bạo mà họ nhìn thấy – bởi vì có quá nhiều; đó là khi những từ ngữ chúng ta sử dụng bắt đầu mất đi ý nghĩa của chúng – bởi vì chúng ta phải lặp lại chúng quá thường xuyên; khiến chúng ta mệt mỏi và suy giảm quyết tâm – bởi vì thời gian cứ tiếp tục trôi mà nhiệm vụ trước mắt thì vẫn đầy gian nan.
Điều này chúng ta không thể làm được. Vì nước Nga hàng ngày vẫn vi phạm hiến chương Liên hợp quốc, tạo một tiền lệ nguy hiểm cho toàn thế giới với chính sách đế quốc chủ nghĩa của mình. Hàng ngày, Nga vẫn tiếp tục sát hại phụ nữ, đàn ông và trẻ em Ukraine vô tội, dội mưa tên lửa xuống các thành phố và cơ sở hạ tầng dân sự. Hàng ngày, Nga vẫn tiếp tục tung tin tức dối trá và bịa đặt.
Đối với Liên minh châu Âu và các đối tác của chúng tôi, không có lựa chọn nào khác ngoài việc duy trì 'bộ ba chiến lược' của chúng tôi: hỗ trợ Ukraine, gây áp lực buộc Nga phải ngừng hành động xâm lược bất hợp pháp và giúp phần còn lại của thế giới đối phó với hậu quả.
Đây là những gì chúng tôi đã và đang làm trong một năm qua - và vẫn thành công. Chúng tôi đã áp dụng các lệnh trừng phạt chưa từng có tiền lệ; cắt giảm sự phụ thuộc của chúng tôi vào nhiên liệu hóa thạch của Nga; và sự hợp tác chặt chẽ với các đối tác quan trọng đã làm giảm 50% nguồn thu từ năng lượng mà điện Kremlin có được để tài trợ cho sự xâm lược của mình. Nhờ hợp tác cùng nhau, chúng tôi cũng đã giảm thiểu được tác động lan tỏa toàn cầu trong đó giá lương thực và năng lượng hiện đang giảm, một phần nhờ vào các Tuyến đường Đoàn kết của chúng tôi và Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen.
Nói rằng chúng tôi muốn Ukraine có khả năng tự phòng thủ là chưa đủ – họ cần có phương tiện để làm như vậy. Vì vậy, lần đầu tiên EU đã cung cấp vũ khí cho một quốc gia đang bị tấn công. Thật vậy, EU hiện là nhà cung cấp chương trình huấn luyện quân sự hàng đầu cho quân nhân Ukraine để họ có thể bảo vệ đất nước của mình. Chúng tôi cũng đang cung cấp viện trợ tài chính vĩ mô và nhân đạo đáng kể để hỗ trợ người dân Ukraine. Và chúng tôi đã quyết định đáp ứng tích cực yêu cầu gia nhập EU của Ukraine. Cuối cùng, chúng tôi vẫn đang nỗ lực để đảm bảo nước Nga phải có trách nhiệm đối với những tội ác chiến tranh mà họ đã gây ra.
Ukraine đã thể hiện sự kiên cường của mình, một phần nhờ vào sự hỗ trợ này. Và Nga thì ngày càng bị cô lập hơn, do các biện pháp trừng phạt toàn cầu và sự lên án quốc tế của đa số các quốc gia trong Đại hội đồng Liên hợp quốc. Mục tiêu tập thể của chúng tôi vẫn luôn là một Ukraine dân chủ thắng thế; đánh đuổi được quân xâm lược, khôi phục được đầy đủ chủ quyền và cùng với đó là khôi phục tính pháp lý quốc tế.
Hơn hết, chúng tôi mong muốn hòa bình ở Ukraine, một nền hòa bình toàn diện và lâu dài phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế. Hỗ trợ cho Ukraine và phấn đấu vì hòa bình luôn đi đôi với nhau.
Nếu sự xâm lược phi pháp của Nga thành công, các hậu quả sẽ lan rộng ra toàn cầu. Nguy cơ các điểm nóng khu vực ở châu Á, chẳng hạn như Biển Đông và Biển Hoa Đông, Eo biển Đài Loan và các khu vực khác biến thành xung đột mở sẽ tăng lên. Đó là lý do tại sao châu Âu và các đối tác của mình ở châu Á - Thái Bình Dương cần phải có một lập trường chung. Sự ủng hộ của nhiều quốc gia châu Á tại Liên hợp quốc và các nơi khác đối với các nguyên tắc về toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền và luật pháp quốc tế là hết sức quan trọng.
Nhưng ở chiều ngược lại cũng đúng: EU hoàn toàn cam kết thượng tôn luật pháp quốc tế ở mọi nơi, không chỉ ở Ukraine. Chúng tôi nỗ lực vì hòa bình và an ninh trên toàn thế giới bao gồm cả ở châu Á - Thái Bình Dương.
Chúng ta cần hiểu rõ rằng các hành động của Nga là nguyên nhân gây ra những cú sốc kinh tế về lương thực, năng lượng và phân bón. Chúng tôi luôn loại trừ thực phẩm và phân bón khỏi các lệnh trừng phạt của EU và chúng tôi vẫn luôn theo dõi mọi tác động ngoài ý muốn có thể xảy ra.
Nói rộng hơn, cuộc xâm lược của Nga đã nhấn mạnh rằng cả châu Âu và châu Á đều cần phải tránh những sự phụ thuộc quá mức. Chúng ta phải củng cố sự hợp tác của mình để xây dựng các nền kinh tế kiên cường và bao trùm hơn, bảo vệ các nền dân chủ của chúng ta và tăng cường sự gắn kết xã hội.
Lịch sử và công lý đang đứng về phía Ukraine. Nhưng để tăng tốc lịch sử và đạt được công lý, chúng ta cần đẩy mạnh thực thi 'bộ ba chiến lược' của mình. Chúng tôi biết rằng đây là một nhiệm vụ chung. Đó là lý do tại sao EU trông cậy vào tất cả các đối tác của mình, hành động trên tinh thần trách nhiệm chung và tình đoàn kết: để đảm bảo rằng hành động xâm lược sẽ thất bại và luật pháp quốc tế sẽ chiến thắng.