Дар Брюссел Форуми глобалии сармоягузорон Global Gateway оид ба алоқаи нақлиётӣ байни Иттиҳоди Аврупо ва Осиёи Марказӣ ифтитоҳ ёфт, ки ҳукуматҳо, ниҳодҳои молиявӣ, тиҷорат ва ҷомеаи шаҳрвандиро аз Аврупо, Осиёи Марказӣ ва берун аз он муттаҳид мекунад. Ноиби Президенти иҷроияи Комиссияи Аврупо Валдис Домбровскис эълон кард, ки ниҳодҳои молиявии аврупоӣ ва байналмиллалӣ, ки дар Форум ҳузур доранд, барои дастгирӣ ва сармоягузорӣ барои пайвастии устувори нақлиёт дар Осиёи Марказӣ 10 миллиард евро ҷудо хоҳанд кард.

Дар давоми ду рӯзи оянда ширкаткунандагон сармоягузориҳои заруриро барои табдил додани долони нақлиётии Транскаспӣ ба як масири муосир, мултимодалӣ ва самаранок, ки Аврупоро ва Осиёи Марказиро дар давоми 15 руз мепайвандад, баррасӣ хоҳанд кард.

Ҳамлаи Русия ба Украина зарурати дарёфти роҳҳои алтернативии боэътимоди муассири тиҷорӣ байни Аврупо ва Осиёро, ки аз Русия тариқи транзит намеояд, таъкид кардааст. Дар баробари кушодани имкониятҳои нав барои соҳибкорон, рушди алоқаи нақлиётӣ инчунин як воситаи таҳкими ҳамгироии минтақавӣ ва рушди иқтисодии Осиёи Марказӣ мебошад. Ин аст, ки Форуми сармоягузорон ба робитаҳои нақлиётие, ки ба тамоми ҷанбаҳои устуворӣ мувофиқанд, мувофиқи принсипҳои боэътимоди пайвастшавии Global Gateway тамаркуз мекунад.

Уҳдадориҳои 10 миллиард евро омехтаи сармоягузориҳои ҷорӣ ва ба нақша гирифташуда мебошад, ки пас аз машваратҳои васеъ бо шарикони байналмилалӣ дар Форум, Комиссияи Аврупо пешбинӣ мекунад, ки барои рушди устувори нақлиёт дар Осиёи Марказӣ дар муддати кӯтоҳ сафарбар карда шавад.

Ба ибораи мушаххас, дар рӯзи аввали Форум дар ҳаҷми умумии 10 миллиард евро якчанд ӯҳдадориҳои муҳим қабул карда мешаванд. Инҳо ӯҳдадориҳои зеринро дар бар мегиранд:

Бонки сармоягузории Аврупо (БСА), ки аз ҷониби он Ноиби Президенти он Тереза Червинска намояндагӣ мекунад, бо ҳукуматҳои Қазоқистон, Қирғизистон ва Ӯзбекистон, инчунин Бонки рушди Қазоқистон, ба маблағи умумии 1,47 миллиард евро Ёддошти тафоҳумро ба имзо расонд. Ин қарзҳо тавассути кафолатҳои аз ҷониби Комиссияи Аврупо пешниҳодшуда имконпазир хоҳанд шуд.

Имрӯз Бонки аврупоии таҷдид ва рушд (БАТР), ки аз ҷониби он Ноиби Президенти он Марк Боуман намояндагӣ мекунад, Ёддошти тафоҳумро бо Қазоқистон ба маблағи 1,5 миллиард евро сармоягузорӣ ба лоиҳаҳое, ки аллакай барои рушди умумии алоқаи нақлиётӣ дар минтақаи Осиёи Марказӣ омода мешаванд, имзо мекунад.

EU

Маълумот

Форуми сармоягузорон намояндагони баландпояи Комиссияи Аврупо, кишварҳои узви Иттиҳоди Аврупо, Осиёи Марказӣ, инчунин кишварҳои Қафқоз ва Туркияро муттаҳид мекунад. Ба иштирокчиёни дигар кишварҳои G7, дигар кишварҳои ҳамфикр, муассисаҳои молиявӣ ва бахши хусусӣ дохил мешаванд.

Форуми сармоягузорон ба натиҷаҳои тадқиқоти моҳи июни соли 2023 оид ба робитаҳои устувори нақлиётӣ байни Аврупо ва Осиёи Марказӣ, ки аз ҷониби Комиссияи Аврупо роҳбарӣ ва аз ҷониби Бонки Аврупоии Таҷдид ва Рушд (БАТР) гузаронида шудааст, асос ёфтааст. Таҳқиқот 33 эҳтиёҷоти инфрасохтори сахт ва 7 амали калидии пайвасти нармро муайян кард, ки расонидани онҳо самаранокии амалиётӣ ва ҷолибияти иқтисодии шабакаҳои нақлиётии Транскаспиро ба таври назаррас афзоиш медиҳанд. Инҳо дар Форуми 2-юми иқтисодии Иттиҳоди Аврупо ва Осиёи Марказӣ, ки моҳи майи соли 2023 дар Алмаатои Қазоқистон баргузор шуд, муаррифӣ шуданд.

Аз замони интишори ин таҳқиқот, Комиссияи Аврупо дар самти амалисозии натиҷаҳои таҳқиқот кор кардааст. Иттиҳоди Аврупо ва шарикони он дар доираи Team Europe ва берун аз он якҷоя 10 миллиард евро сафарбар мекунанд. Комиссияи Аврупо итминон дорад, ки баҳсҳо дар Форуми сармоягузорон монеъаи маблағгузории минбаъдаро барои рушди шабакаҳои калидии нақлиётӣ дар Осиёи Марказӣ боз мекунад.

Муносибати деринаи Иттиҳоди Аврупо бо панҷ кишвари Осиёи Марказӣ (Қазоқистон, Қирғизистон, Тоҷикистон, Туркманистон ва Ӯзбекистон), бар пояи муносибатҳои соли 1991 барқарор ва дар соли 2019 такмил ёфта, боз ҳам таҳким ёфт. Форуми сармоягузорон ин ҳамкориро амиқтар мекунад, зеро ки Иттиҳоди Аврупо ба таври қатъӣ ба роҳандозии робитаҳои мустақими нақлиётӣ бо Осиёи Марказӣ тавассути минтақаҳои Баҳри Сиёҳ ва Қафқоз, дар шарикии комил бо кишварҳои Осиёи Марказӣ, Туркия, инчунин кишварҳои Шарикии Шарқӣ, ки дар Форуми сармоягузорон фаъолона иштирок мекунанд, амалӣ мекунад.

Стратегияи Global Gateway пешниҳоди мусбати Иттиҳоди Аврупо барои коҳиш додани нобаробарии сармоягузорӣ дар саросари ҷаҳон ва густариши робитаҳои оқилона, тоза ва бехатар дар бахшҳои рақамӣ, энергетика ва нақлиёт ва таҳкими системаҳои тандурустӣ, маориф ва тадқиқот мебошад. Дар равиши Team Europe, ки Иттиҳоди Аврупо, кишварҳои узви Иттиҳоди Аврупо ва ниҳодҳои молиявии рушди аврупоиро муттаҳид мекунад, мо ҳадаф дорем, ки аз соли 2021 то 2027 то 300 миллиард евро сармоягузории давлатӣ ва хусусиро сафарбар кунем, на вобастагӣ, аммо робитаҳои муҳимро эҷод кунем ва холигоҳи сармоягузории ҷаҳониро маҳкам кунем.

Иқтибосҳо

«Дар рӯҳияи ҳамкорӣ ва пешрафт, Форуми сармоягузорон як қадами муҳимро дар самти амалӣ намудани дидгоҳи шӯҳратпарасти ба долони нақлиётии Транскаспӣ нишон медиҳад. Якҷоя мо саъй менамоем, ки робитаи зудтар ва боэътимоди байни Аврупо ва Осиёи Марказӣ ба даст орем, робитаҳои мустаҳкамро таҳким бахшем ва роҳҳои нави ҳамкорӣ ва тиҷоратро кушоем. Ман хеле хушҳолам, ки шарикони байналмилалие, ки имрӯз ҳузур доранд, ӯҳдадор мешаванд, ки барои рушди алоқаи устувори нақлиётӣ дар Осиёи Марказӣ 10 миллиард евро сармоягузорӣ кунанд, аз ҷумла ӯҳдадориҳои нави Комиссияи Аврупо ва Бонки сармоягузории Аврупо ба маблағи  1,5 миллиард евро, ва бештар аз он тавассути усули кушоди Комиссия барои кафолатҳои сармоягузорӣ меояд». - Валдис Домбровскис, Ноиби Президенти иҷроия оид ба иқтисоде, ки барои мардум кор мекунад

«Форуми сармоягузорон марҳалаи муҳим дар шарикии Иттиҳоди Аврупо ва Осиёи Марказӣ буда, сармоягузорони бахши давлатӣ ва хусусии ҳарду минтақаро барои оғози кор дар Долони нақлиётии Транскаспӣ барои пайваст кардани Аврупо ва Осиёи Марказӣ дар шакли зуд, бехатар ва устувор муттаҳид мекунад. Ин шабакаи бузурги нақлиётӣ рушди иқтисодро дастгирӣ мекунад, ҷойҳои кории маҳаллиро эҷод мекунад, одамонро ба хидматрасонӣ мепайвандад ва ҳамзамон ба ҳамгироии минтақавӣ мусоидат мекунад». - Маргаритис Схинас, Ноиби Президент оид ба пешбурди тарзи ҳаёти аврупоӣ

«Дар ҷаҳони афзояндаи номуайяниҳо, зарурати шарикии наздиктар барои рафъи чолишҳои ҷаҳонӣ вуҷуд дорад. Осиёи Марказӣ бо иқтидори азими худ бахусус дар заминаи амният ва пайвастшавӣ, инчунин гуногунии энергия ва захираҳо, шарики муҳими Иттиҳоди Аврупо табдил ёфтааст. Барои омодагии беҳтар ба муқобила бо чолишҳои имрӯза, ҳам Аврупо ва ҳам Осиёи Марказӣ бояд устувории худро тақвият диҳанд ва равобити сиёсиву иқтисодии худро гуногун кунанд. Форуми сармоягузорони имрӯза як қадами муҳим дар ин самт аст». - Ҷозеп Боррелл, Намояндаи олӣ/Ноиби Президент

«Нақлиёти муосири Транскаспӣ, ки кишварҳои Осиёи Марказиро мепайвандад, асоси кӯшишҳои мо барои мусоидат ба ҳамгироии афзояндаи иқтисодии минтақавӣ ва рушди минбаъдаи минтақа ва инчунин робитаҳои беҳтар бо Аврупо мебошад. Мо 33 эҳтиёҷоти сармоягузории физикии инфрасохторро муайян кардем, аз навсозии роххои оҳан то зиёд кардани иқтидори бандарҳо ва нав кардани флот. Форуми имрӯзаи сармоягузорон таваҷҷӯҳи зиёди сармоягузорони институтсионалӣ ва хусусӣ ба дастгирии ин лоиҳаҳоро нишон дод». - Адина Вэлиан, Комиссар оид ба наклиёт.