In internationaal verband heeft de EU over de hele wereld vredesgesprekken geleid en gesteund om oplossingen voor conflicten te helpen bewerkstelligen, zoals:

Na jaren van door de EU geleide diplomatieke inspanningen werd in juli 2015 een historisch internationaal akkoord bereikt over het kernprogramma van Iran. Dit akkoord kwam tot stond dankzij bemiddeling door de EU, samen met China, Frankrijk, Duitsland, Rusland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Iran beloofde in geen geval kernwapens te zullen nastreven, ontwikkelen of kopen. De EU is nu voorzitter van het comité dat toezicht houdt op de uitvoering van deze overeenkomst.

In Colombia steunt de EU de vredesgesprekken tussen de regering en de FARC die een einde moeten maken aan tientallen jaren van burgeroorlog, en benoemde daartoe voormalig Iers minister van Buitenlandse Zaken Eamon Gilmore als speciale vredesgezant.

In Mali heeft de EU het land uit een diepe politieke crisis geholpen als medebemiddelaar bij de in juni 2015 ondertekende Malinese vredes­overeenkomst. De EU-steun behelst ook het opleiden van de Malinese strijd­krachten in terrorismebestrijding en het geven van aanzienlijke ontwikkelings­­hulp. Dit is een voorbeeld van de totaalaanpak van de EU waarbij zij al haar instrumenten op het vlak van diplomatie, veiligheid, financiën en ontwikkeling inzet.

De EU heeft met politieke, praktische en economische steun na de oorlog in Joegoslavië een cruciale rol gespeeld bij het tot stand brengen van vrede op de
Westelijke Balkan. Een voorbeeld hiervan is de door de Europese Unie gefaciliteerde dialoog tussen Servië en Kosovo, die in april 2013 tot een baan­brekende overeenkomst heeft geleid en momenteel met de steun van de EU wordt uitgevoerd.

De EU is de grootste donor van ontwikkelingshulp. De EU en haar lidstaten verstrekken samen meer dan de helft van de officiële ontwikkelingshulp (ODA) wereldwijd. Die bijdrage is erg belangrijk voor het levensonderhoud van miljoenen mensen overal ter wereld. De EU is tegen deze achtergrond een groot voorstander van de in 2015 overeengekomen nieuwe VN-doelstellingen voor duurzame ontwikkeling en zal zich volledig inzetten voor de uitvoering ervan.

De EU werkt rond een groot aantal vraagstukken nauw samen met de Verenigde Naties. De Unie gelooft in multilateralisme en is er daarom voorstander van bij internationale betrekkingen met door onderhandelingen tot stand gebrachte bindende regels te werken. De relatie van de EU met de Verenigde Naties wordt uitdrukkelijk vermeld in het Verdrag van Lissabon.

De EU en haar lidstaten zijn 's werelds grootste donor van humanitaire hulp. Zij bieden levensreddende hulp aan de slachtoffers van rampen, vluchtelingen en anderen die zeer dringend hulp nodig hebben. Humanitaire hulp wordt verleend op basis van kwetsbaarheidscriteria en behoeftenevaluaties. Dit werk wordt gecoördineerd door het directoraat-generaal Humanitaire Hulp en Civiele Bescherming (ECHO) van de Europese Commissie.

De Europese Unie reageert op gecoördineerde wijze op internationale nood­situaties van allerlei aard, zoals de recente aardbeving in Ecuador of de vluchtelingen voor de oorlog in Syrië, waar de EU de grootste donor van humanitaire hulp aan de slachtoffers is. In dergelijke noodsituaties kan de EU gebruik maken van de noodinstrumenten van de Unie, namelijk humanitaire hulp en civiele bescherming. In 2015 heeft de EU voedsel, onderdak, bescherming, gezondheidszorg en schoon drinkwater verstrekt aan meer dan 120 miljoen mensen die getroffen waren door natuurrampen of conflicten in meer dan 80 landen.

De Europese Unie is het grootste handelsblok ter wereld. Handel is een gemeenschappelijke aangelegenheid, wat betekent dat internationale handels-overeenkomsten door de EU worden gesloten en ondertekend en niet door individuele lidstaten. Bij het stimuleren van een vrij en eerlijker internationaal handelssysteem, kan de EU dan ook met één stem spreken wanneer zij met internationale partners in dialoog gaat.