ဥေရာပသမဂၢကိုယ္စားျပဳ အဆင့္ျမင့္ကိုယ္စားလွယ္ ဖယ္ဒယ္ရီကာ မိုဂါရီနီ၏ ကမၻာ့သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔အခါသမယေၾကညာစာတမ္း
ဒီမိုကေရစီစနစ္တစ္ရပ္ေအာင္ျမင္ေစရန္အတြက္သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္မွာ မရွိမျဖစ္လုိအပ္ပါသည္။ သတင္း ပညာရပ္အတြက္ခက္ခဲသည့္အေျခအေနတစ္ရပ္ျဖင့္ ကမၻာ့သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔ ကိုယေန႔ကၽြန္ပ္တို႔က်င္းပ လိုက္ပါသည္။ ကမၻာတစ္၀ွမ္းတြင္ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ႏွင့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္တို႔အားထိုးႏွက္ တိုက္ခိုက္မႈတို႔မွာတိုးပြားေနလ်က္ရွိပါသည္။
ကမၻာတစ္၀ွမ္းဒီမိုကေရစီျမွင့္တင္မႈႏွင့္ ေစာင့္ေရွာက္ကာကြယ္မႈတို႔အတြက္ လြတ္လပ္၍အမ်ိဳးစံု လင္မႈရွိကာ အမွီအခိုကင္းေသာမီဒီယာမ်ိဳးမွာ မရွိမျဖစ္လုိအပ္ပါသည္။ လြတ္လပ္ေသာသတင္းေလာကႏွင့္လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္တို႔မွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္၏တူညီေသာအေျခခံအုတ္ျမစ္မ်ားတြင္ပါ၀င္လ်က္ရွိျပီး တည္ျငိမ္၍ အားလံုးပါ၀င္မႈရွိေသာ၊ ၾကံ့ၾကံ့ခံနိင္ေသာလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားျဖစ္ေပၚေစနိင္ျခင္း၊ တင္းမာမႈေလ်ာ့နည္းေစေရး၊ ပဋိပကၡထိန္းသိမ္းေရးတုိ႔တြင္လည္း အေထာက္အကူျပဳနိင္ေပသည္။ ဥေရာပသမဂၢအေနျဖင့္ ေနရာေဒသမေရြး သတင္းရယူပိုင္ခြင့္ႏွင့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈတို႔ကို ေသခ်ာေစမည့္ စဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႔ျဖိဳး တိုးတက္မႈ ၂၀၃၀ လုပ္ငန္းအစီအစဥ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္မႈကိုအားေပးေထာက္ခံလ်က္ရွိပါသည္။
အခ်ဳပ္အျခယ္ကင္း၍ အရည္အေသြးျပည့္မီကာ က်င့္၀တ္သိကၡာႏွင့္ညီညြတ္ေသာသတင္းပညာကို မျဖစ္မေန အားေပးေထာက္ခံဖို႔လုိအပ္ပါသည္။အမ်ားျပည္သူစိတ္၀င္စားမည့္အေရးကိစၥရပ္မ်ားအေပၚ အရည္အေသြးမီ၍ ေကာင္းစြာသုေတသနလုပ္ထားေသာ သတင္းမ်ားလြတ္လပ္စြာ စီးဆင္းေစဖို႔ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း၊ “ျပည္သူလူထုအတြက္ ေစာင့္ၾကည့္ေပးသည့္အဖြဲ႔အစည္း”အျဖစ္ျပဳမူေပးျခင္းျဖင့္ မွီခိုမႈေသာမီဒီယာမွာ (နိင္ငံသားမ်ားတိုက္ရုိက္)ပါ၀င္မႈရွိေသာ ဒီမိုကေရစီစနစ္၏အေျခခံျဖစ္ျပီး အစိုးရမ်ားအေနျဖင့္ ၎တို႔၏လုပ္ရပ္ အတြက္တာ၀န္ခံေစဖို႔ေဆာင္ရြက္ေပးမည့္ကိရိယာတစ္ခုပင္ျဖစ္ပါသည္။ဥေရာပသမဂၢအေနျဖင့္ ၎၏မူ၀ါဒႏွင့္ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈအစီအစဥ္အားလံုးတို႔တြင္ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္အေလးထားမႈကို ေသခ်ာစြာေပါင္းစပ္ ထည့္သြင္းထားခဲ့ပါသည္။သတင္းပညာအရည္အေသြးတိုးတက္ေစဖို႔၊ အမ်ားျပည္သူႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ သတင္းမ်ားရရွိေစဖို႔လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ရွိေစဖို႔ တတိယနိင္ငံမ်ားရွိသတ္မွတ္စီမံကိန္းမ်ားအား ဥေရာပသမဂၢမွသိသိသာသာေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈျပဳခဲ့ပါသည္။ ၂၀၁၅ခုႏွစ္ဂၽြန္လမွစတင္၍ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုမႈအခြင့္အေရးကို ျမွင့္တင္ေပးလ်က္ရွိသည့္ေဘးအႏၱရာယ္က်ေရာက္ေနသည့္လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူ ၄၅ ဦးအားဥေရာပသမဂၢမွ၎၏အေသးစားေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈအစီအစဥ္ျဖင့္ကူညီ ေထာက္ပံ့ေပးခဲ့ပါသည္။
အင္တာနက္ဆိုင္ဘာေပၚႏွင့္ျပင္ပတြင္သတင္းစာဆရာမ်ား၊ မီဒီယာျဖင့္အသက္ေမြးပညာရွင္မ်ားအားျခိမ္း ေျခာက္ျခင္း၊ေႏွာင့္ယွက္ေစာ္ကားမႈတိုးပြားမ်ားျပားလာျခင္းမ်ားကိုဥေရာပသမဂၢအေနျဖင့္ ရႈတ္ခ်ပါသည္။လြတ္ လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုမႈႏွင့္သတင္းသမားတို႔၏လံုျခံဳေရးကို ေထာက္ပံ့ကူညီေပးမည့္ဥပေဒ၀န္းက်င္တစ္ခုကို ဖန္တီးစီမံ၍သတင္းသမားတို႔အေပၚထိုးႏွက္တိုက္ခိုက္မႈတို႔ကိုဥပေဒေၾကာင္းအရတရားစြဲဆိုေပးျခင္းျဖင့္သတင္းစာဆရာတို႔အေပၚကာကြယ္ေပးရမည္ဆိုသည့္ကမၻာ့တာ၀န္မ်ားကို နိင္ငံအားလံုးအေနျဖင့္ေက်ပြန္ၾကရန္ေမွ်ာ္ လင့္လ်က္ရွိပါသည္။တတိယနိင္ငံမ်ားႏွင့္ႏွစ္ဖက္ဆက္သြယ္ျခင္းအားျဖင့္(သို႔)ဖက္မ်ားစြာပါ၀င္မႈရွိေသာေဒသ တြင္းဖိုရမ္မ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ခြင့္ကိုကန္႔သတ္တားျမစ္သည့္မည္သည့္ဥပေဒ၊နည္းဥပေဒ (သို႔) နိင္ငံေရးဖိအားကိုမဆို ဥေရာပသမဂၢအေနျဖင့္စြဲျမဲစြာဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္လ်က္ရွိျပီး သတင္းစာဆရာမ်ား၊ ဘေလာ့ဂါမ်ားအားထိုးႏွက္တိုက္ခိုက္မႈတို႔ကိုတုံ႔ျပန္ကာကြယ္ေပးဖို႔ လက္ေတြ႔ေျခလွမ္းမ်ားေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိပါသည္။
၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္သေဘာတူခ်မွတ္ခဲ့သည့္ အြန္လိုင္းေပၚႏွင့္လုိင္းျပင္ပတို႔တြင္ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ ဥေရာပသမဂၢလမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား (ႏွင့္၎တို႔ဆက္လက္အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္မႈ)တို႔မွာသာတူညီမွ်ရွိေစ ေရးမူ၊ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမရွိေစေရးမူ၊ ေနရာမေရြး(သတင္းရယူေရး)မူစသည့္မူ၀ါဒမ်ားေပၚအေျခခံ၍ မည္သည့္မီဒီ ယာပံုစံမ်ိဳးမွမဆို နယ္စည္းျခားမရွိ ေနရာတိုင္းတြင္လူတိုင္းအခြင့္အေရးမ်ားအေနျဖင့္ က်င့္သံုးနိင္မႈရွိေစဖို႔ လြတ္လပ္စြာထင္ျမင္ယူဆခြင့္၊ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခြင့္မ်ားကို ဥေရာပသမဂၢအေနျဖင့္ျမွင့္တင္သြားဖို႔သံႏၷိဌာန္ ခ်ထားမႈကိုထပ္မံအတည္ျပဳထားျခင္းပင္ျဖစ္သည္။