Media Ayvon-2025: Raqamli chaqiriqlar davrida so‘z erkinligi va ommaviy axborot vositalarining barqarorligini qanday ta’minlash mumkin

30-aprel kuni Jahon matbuot erkinligi kuniga bag‘ishlangan “Media 3.0: Raqamli chaqiriqlar va so‘z erkinligi” shiori ostida Media Ayvon-2025 Milliy forumi bo‘lib o‘tdi. Forum Zamonaviy jurnalistikani rivojlantirish markazi tomonidan O‘zbekiston Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi, Yevropa Ittifoqining O‘zbekistondagi vakolatxonasi va YUNESKOning O‘zbekistondagi Delegatsiyasi ko‘magida tashkil etildi.

Forum 50 dan ortiq ishtirokchi – deputatlar, vazirlik va idoralar, xalqaro tashkilotlar vakillari, jurnalistlar, blogerlar, OAV huquqshunoslari, o‘qituvchi va talabalarni jamladi. Asosiy e'tibor so'z erkinligini himoya qilish, raqamli muhitni tartibga solish, dezinformatsiyaga qarshi kurashish va media transformatsiyasida texnologiya roliga qaratilgan.

Ms Saida Sulaymanova


Forumni ochar ekan, O‘zbekiston Respublikasi Zamonaviy jurnalistikani rivojlantirish markazi direktori Saida Sulaymonova quyidagilarni ta’kidladi: 

"Biz axborot xavfsizligining yangi madaniyatini shakllantirish zarurati oldida turibmiz. Bu nafaqat texnologiyalarga, balki jamiyatning umumiy yetukligiga — media iste’moli va media mahsulot yaratish borasidagi madaniyatiga ham taalluqlidir".

Mr Mindaugas Kacerauskis

Yevropa Ittifoqi Delegatsiyasi rahbarining o‘rinbosari Mindaugas Kacherauskis ta’kidladi: 

“Bugungi kunda media va raqamli savodxonlik, shuningdek, ishonchli axborotga ega bo‘lish — jamiyatdagi barqarorlik, xavfsizlik va ishonchning asosiy poydevorlaridan biridir. Shu sababli, Yevropa Ittifoqi butun Markaziy Osiyo mintaqasida ommaviy axborot vositalari sohasini rivojlantirishni, xususan jurnalistlarning professionalligini oshirish orqali, doimiy ravishda qo‘llab-quvvatlaydi.”

Ms Sara Noshadi

O‘zbekiston Respublikasidagi YUNESKO vakolatxonasi rahbari Sara Noshadi ta’kidladi: 

“Ma’lumotlar hajmining ortib borayotgani har bir insondan yangi tanqidiy fikrlash ko‘nikmalarini talab qilmoqda. Kontent sifati — uni qabul qilish sifati bilan muvofiqlashgan bo‘lishi lozim. Aynan shu sababli, media savodxonlik global ustuvor yo‘nalishga aylanmoqda.”

Forum davomida 2024-yil uchun media makonni monitoring qilish natijalari Jurnalistlar va blogerlar uchun Huquqiy yordam klinikasi tomonidan taqdim etildi. Hisobotda bir qator huquqbuzarliklar hujjatlashtirildi hamda kasbiy faoliyatni himoya qilish mexanizmlari taklif etildi. Mutaxassislar va amaliyotchilar tahririyat ishlariga sun’iy intellektni integratsiyalash, feyk yangiliklarga qarshi kurash mexanizmlari, media savodxonlikni o‘qitish, mustaqil redaksiyalarni rivojlantirish hamda qisqa va vizual kontentlar davrida jurnalistika kasbining kelajagi haqida fikr almashdilar. Forum doirasida, shuningdek, Markazning stipendiya dasturlari doirasida amalga oshirilgan eng yaxshi mediaproektlar ham namoyish etildi.

Jurnalist, Anhor.uz saytining bosh muharriri OAVning haqiqatni aks ettirishdagi rolini ta’kidladi: “Agar jurnalist muammoni ko‘tarsa, bu negativlik izlash emas. Bu jamiyatning o‘ziga oynadan qarashi uchun qilinayotgan harakatdir.”

Toshkent davlat yuridik universitetining dotsenti, gender tengligi bo‘yicha ekspert Kamola Alieva esa OAVda gender tengligi tamoyillarini aks ettiradigan til vositalaridan foydalanish muhimligini qayd etdi. U aniq va hurmatga asoslangan ifodalar jamiyatda hurmat va teng imkoniyatlar madaniyatini shakllantirishga xizmat qilishini ta’kidladi.