Gümrük Birliği

03.07.2023

Avrupa Birliği (AB) ile Türkiye arasındaki Gümrük Birliği 1996 yılından bu yana yürürlüktedir (1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı) ve 1963 Ankara Ortaklık Anlaşması ile 1970 tarihli Katma Protokolüne dayanmaktadır. Gümrük Birliği malların serbest dolaşımını ve ortak bir dış tarifenin uygulanmasını düzenlemektedir ancak kapsamı işlenmiş tarım ürünleri de dâhil olmak üzere sanayi ürünleriyle sınırlıdır. Gümrük Birliği aynı zamanda Türkiye'nin gümrük mevzuatı ve ticaretin önündeki teknik engellerin kaldırılması gibi ilgili alanlarda AB hukukuna (Topluluk müktesebatı) uyum sağlamasını ve Türkiye'nin fikrî, sınai ve ticari mülkiyetin korunması ve devlet yardımları da dâhil olmak üzere rekabet kurallarına ilişkin yasalarının AB mevzuatıyla yakınlaştırılmasını öngörmektedir.

AB ile Türkiye arasında kömür ve çelik ürünleri (Türkiye ile o dönemde hâlen mevcut olan AKÇT arasında 1996 yılında imzalanan Anlaşma ile tesis edilmiştir) ve tarım ürünlerini (1/98 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı'ndan kaynaklanmaktadır) kapsayan iki ayrı ticaret anlaşması mevcuttur.

AB ile Türkiye arasındaki mal ticareti 2022 yılında 198,1 milyar avro ile rekor seviyeye ulaşmıştır. Türkiye, AB'nin beşinci en büyük ihracat noktası (%3,9) ve yedinci en büyük ithalat sağlayıcısıdır (%3,3). Bunun yanında, AB Türkiye'nin en büyük ticaret ortağıdır. Türkiye'nin toplam ihracatının %40,6'sı AB'ye gitmektedir ve AB'nin Türkiye'ye yapılan toplam ithalattaki payı %25,6'dır. Ayrıca, AB, son on yıldaki payı zaman içinde azalmış olsa da Türkiye'deki en büyük doğrudan yabancı yatırım kaynağı olmaya devam etmektedir (2015-2020 yılları arasında %58,4).

AB'nin Türkiye ile ticari ilişkileri hakkında bilgi, rakam ve son gelişmelere ulaşmak için buraya tıklayın.