AB, Karadeniz ülkeleri, Güney Kafkasya ve Orta Asya ile bölgeler arası iş birliğini güçlendiriyor

Bu toplantı, AB'nin Karadeniz bölgesine yönelik stratejik yaklaşımının yayımlanması ve AB-Orta Asya Zirvesi'nin yapılmasının ardından gerçekleştirildi.

Tartışmalara AB tarafından Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi/Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Kaja Kallas, Genişlemeden sorumlu Komisyon Üyesi Marta Kos ve Uluslararası Ortaklıklardan Sorumlu Komisyon Üyesi Jozef Síkela katıldı.

Toplantılarda katılımcılar, ortak çıkar alanlarında iş birliğini derinleştirme, karşılıklı dayanıklılığı artırma ve daha bağlantılı, güvenli ve müreffeh bölgeler teşvik etme konusundaki kararlılıklarını teyit ettiler. Katılımcılar ayrıca ortak güvenlik çıkarları konusunda iş birliğini güçlendirmenin yollarını da tartıştılar.

Karadeniz bölgesinde güvenlik, istikrar ve dayanıklılığın artırılması

Avrupa ile Asya arasında önemli bir köprü işlevi gören Karadeniz bölgesi, uluslararası ticaret ile tahıl, enerji ve kritik ham maddelerin sevkiyatında hayati bir rol oynamaktadır. Bu nedenle, Karadeniz bölgesi bölgesel ve küresel güvenlik açısından merkezi bir öneme sahiptir.

İlk bakanlar toplantısında, AB üye ülkeleri ve Karadeniz ülkeleri, deniz güvenliği dâhil olmak üzere bölgeler arası güvenliğin temel önemini teyit ettiler. AB, izleme, kritik altyapının korunması ve karma tehditlerle mücadele dâhil olmak üzere denizcilik kapasitelerini geliştiren üye devletlere ve ortaklara desteğini artırmaya hazır olduğunu ifade etti. 

Akdeniz ve Baltık Denizi’nden edinilen deneyimlerden yola çıkarak, bölgede sahil güvenlik iş birliğinin genişletilmesine yönelik girişimler, mayın temizleme faaliyetlerinin desteklenmesi ve gölge filo ile ilgili risklerin ele alınması da tartışıldı. Bu çabalar, Ukrayna’nın güvenliğine katkıda bulunma ve Karadeniz bölgesinde dayanıklılığı sağlama yönündeki AB çalışmalarının bir parçasıdır.

Bölgesel Bağlantısallık Gündeminin Başlatılması 

İkinci bakanlar oturumunda, AB temsilcileri; AB üye devletleri, Karadeniz ve Güney Kafkasya ülkeleri ile Orta Asya ülkelerinin bakanlarıyla birlikte, ekonomik fırsatları değerlendirmeyi ve uzun vadeli ortak refahı, iş birliğini ve barışı teşvik etmeyi amaçlayan iddialı bir Bölgesel Bağlantısallık Gündemini masaya yatırdı.

Bu Gündem aşağıdaki dört öncelik alanında sürdürülebilir ve dayanıklı bağlantıların kurulmasına odaklanmaktadır: 

Ulaştırma: Bölgesel bağlantıyı güçlendiren Trans-Hazar Ulaştırma Koridorunun (TCTC) güçlendirilmesi ve ulaşım bağlantılarımızın genişletilmesi.

Dijital: İnovasyonu, dijital ticareti ve kritik altyapının güvenliğini sağlamak için yüksek hızlı internet erişiminin geliştirilmesi.

Enerji: Enerji güvenliğini ve çeşitliliğini artırmak için enerji bağlantılarının iyileştirilmesi ve yenilenebilir enerji kullanımını hızlandırılması.

Ticaret: Sınır ötesi ticareti basitleştirmek ve pazar entegrasyonunu derinleştirmek için gümrük prosedürlerinin uyumlaştırılması ve dijitalleştirilmesi.

Mevcut girişimlerden yola çıkarak, Bağlantısallık Gündemi, daha geniş itibariyle bölgede dayanıklılığın ve gelecekteki ekonomik büyümenin merkezinde yer alacaktır.

Tartışmalarda, farklı katılımcılar arasında eş güdümün önemi dile getirildi. Komisyon, mevcut uygulamaları temel alan ve katılımcı ülkeleri, uluslararası finans kurumlarını, özel yatırımcıları ve ilgili üçüncü tarafları bir araya getiren bir koordinasyon çerçevesi önerisi üzerinde çalışacaktır. Bu çerçeve, 27 Kasım 2025’te Taşkent'te (Özbekistan) düzenlenecek olan TCTC Yatırımcılar ve Bağlantısallık Forumu'nda sunulacak ve daha da geliştirilecektir. Aynı zamanda, dört öncelikli alandaki mevcut analizlerin ve devam eden yatırımların haritalandırılması, paydaşlar arasında öncelikli yatırımlar ve yumuşak bağlantısallık önlemleri konusundaki gelecekteki tartışmalara yön verecektir.

Alıntı(lar):

“Karadeniz Bölgesi, AB için stratejik öneme sahip. Rusya’nın Ukrayna’daki savaşının bölge genelinde tehlikeli yansımaları oluyor. Moskova’nın askeri yığınağı, gölge filosu, sürüklenen mayınlar ve gemilerin veri sistemlerinin engellenmesi, kolektif bir yanıt gerektiren ortak güvenlik sorunları. Karadeniz’in ötesinde ise savaş, Asya ile AB arasındaki kara ticaretini de etkilemiş durumda. Orta Asyalı ortaklarımızla birlikte, bölgelerimiz arasındaki bağlantısallığı çeşitlendirecek ve ticaret, enerji ve dijital alanlarda kendimize daha fazla fırsat yaratacağız.”

Kaja Kallas, Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi / Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı - 20/10/2025

“Rusya’nın başlattığı savaş öncesinde, Asya ile AB arasındaki kara ticaretinin büyük kısmı Rusya üzerinden yapılıyordu. Bugün o rota kapalı. Artık alternatiflere ihtiyacımız var. İşte bu yüzden, Avrupa’dan Çin sınırlarına kadar uzanan tüm bu ülkeler Lüksemburg’da bir araya geldi. Bu, ilk kez gerçekleşiyor. Enerji ya da kritik mallar için tek bir tedarikçiye bağımlı olmanın bizi savunmasız bıraktığını hepimiz biliyoruz. Yeni altyapılar inşa ederek, ticaret, enerji temini ve dijital veri aktarımı konusunda daha fazla hareket alanı ve seçenek yaratabiliriz. Daha fazla seçenek, herkes için daha fazla bağımsızlık demektir.” 

Marta Kos, Genişlemeden Sorumlu Komisyon Üyesi - 20/10/2025

“Orta Asya, genç nüfusu ve Küresel Geçit çerçevesinde Avrupa ile çalışmak için güçlü potansiyeli olan dinamik bir bölge. Birlikte, bu potansiyeli gerçek fırsatlara dönüştürebiliriz. Ulaşımda, enerjide ve dijital ağlarda güvenilir bağlantılar kurmak, bunun temelini oluşturacaktır. Bölgelerimiz arasındaki bu bağları güçlendirerek, ticareti geliştirebilir, istihdam yaratabilir ve her iki tarafta da kalıcı refah inşa edebiliriz.”

Jozef Síkela, Uluslararası Ortaklıklardan Sorumlu Komisyon Üyesi - 20/10/2025

Sorularınız için:

Selda Düzenli, İletişim Uzmanı, Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu
Telefon: 0312 4598700
E-posta: selda.duzenli@eeas.europa.eu