Evropa ulazi u ligu exascale superračunara sa JUPITEROM
Novi superračunar JUPITER, koji su svečano pokrenula komesarka Zaharieva i njemački kancelar Fridrih Merc u Istraživačkom centru Jülich u Njemačkoj, zvanično je postao prvi evropski sistem koji je dostigao egzaskale prag – što znači da izvodi više od jednog kvintiliona (10¹⁸) operacija u sekundi. Nivo računarske snage koji JUPITER posjeduje može se uporediti sa nivoom snage koji bi se dobio objedinjavanjem mogućnosti milion savremenih pametnih telefona. Ovim dostignućem Evropa ulazi u svjetsku ligu visokih performansi računarstva.
Zvanično rangiran kao najmoćniji evropski superračunar i četvrti najbrži na svijetu, JUPITER kombinuje neuporedivu snagu sa snažnim fokusom na održivost. Sistem se u potpunosti napaja obnovljivim izvorima energije i opremljen je najsavremenijim sistemima hlađenja i ponovne upotrebe energije, što ga čini energetski najefikasnijim superračunarskim modulom na svijetu, potvrđeno njegovim prvim mjestom na Green500 listi.
Sa računarskom snagom većom od jednog eksaflopa, JUPITER će transformisati nauku, inovacije i donošenje politika širom Evrope. Istraživači će sada moći da pokreću klimatske i meteorološke modele u rezoluciji na nivou kilometra, što omogućava mnogo preciznije prognoze ekstremnih događaja poput toplotnih talasa, jakih oluja i poplava.
JUPITER će podržavati razvoj i primjenu rješenja zasnovanih na vještačkoj inteligenciji; njegova superračunarska sposobnost biće oslonac budućoj AI Fabrici (JAIF), najavljenoj u martu 2025. godine, koja će obučavati najsavremenije velike jezičke modele (LLM-ove) za generativnu vještačku inteligencije i digitalnu tehnologiju nove generacije.
JUPITER predstavlja zajedničku investiciju EU i Njemačke od 500 miliona eura, usmjerenu preko Zajedničkog poduhvata EuroHPC. Dio je šire evropske strategije za razvoj mreže AI Gigafabrika: velikih, energetski efikasnih računarskih centara posvećenih obuci i primjeni najnaprednijih AI modela.
Pozadina
Evropski zajednički poduhvat za visokoperformansno računarstvo (EuroHPC) već je odabrao 13 predloga za uspostavljanje i rad AI Fabriка širom Evrope.
AI Fabrike će objediniti ključne elemente potrebne za uspjeh u oblasti AI: računarsku snagu, podatke i talente. One će omogućiti pristup ogromnim kapacitetima obrade koji su startapima, industriji i istraživačima potrebni za razvoj AI modela i sistema. Na primjer, evropskih velikih jezičkih modela ili specijalizovanih vertikalnih AI modela fokusiranih na određene sektore ili oblasti.
Komisija je 30. juna 2025. godine takođe objavila izuzetno veliki broj predloga za osnivanje evropskih AI Gigafabrika, sa 76 izraženih interesa u 16 država članica.
Koncept AI Gigafabrika nadovezuje se na inicijativu AI Fabriка, koristeći evropsku mrežu superračunara EuroHPC najnovije generacije kako bi se ostvarila ambicija EU da postane vodeći kontinent u oblasti vještačke inteligencije. AI Gigafabrike će biti najsavremeniji, veliki centri za računarstvo i skladištenje podataka, specijalno izgrađeni za razvoj, obuku i primjenu AI modela i aplikacija naredne generacije na hiperskali, npr. modela sa stotinama triliona parametara. Integracijom ogromne računarske snage, energetski efikasnih data centara i AI automatizacije, ove ustanove će postaviti nove standarde u obuci, izvođenju i primjeni AI modela.
Za više informacija:
VIŠE PRIČA
