Më 27-28 qershor, Komisionerja për Inovacionin, Kërkimin, Kulturën, Arsimin dhe Rininë, Mariya Gabriel përfaqësoi Komisionin në Takimin Ministror të Platformave të Ballkanit Perëndimor për Kulturën, Kërkimin dhe Inovacionin, Arsimin dhe Trajnimin, i cili u zhvillua në Tiranë, Shqipëri.

Takimi përfaqësoi një moment kyç për vlerësimin e përpjekjeve të përbashkëta të nxitura nga Agjenda e Ballkanit Perëndimor për Inovacionin, Kërkimin, Arsimin, Kulturën, Rininë dhe Sportin, si dhe për të diskutuar progresin në zbatimin e saj. Është një moment i mirë për të komunikuar mbi nismat e saj kryesore dhe ndikimin e tyre specifik.

Komisionerja Gabriel tha: “Jam e lumtur të njoftoj nisjen e Platformës Ministrore të Ballkanit Perëndimor për Kulturën. Ajo do të forcojë më tej bashkëpunimin midis BE-së dhe rajonit, si dhe do të kontribuojë për integrimin e tij në BE. Sot, unë gjithashtu po prezantoj një Partneritet të ri të Zgjeruar me Ballkanin Perëndimor në kuadër të programit Erasmus+. Ky partneritet do t'u japë organizatave dhe institucioneve arsimore në Ballkanin Perëndimor, që nuk janë të lidhura me programin, mundësinë për të marrë pjesë në veprime të rëndësishme strategjike, duke filluar me nismën e Universiteteve Evropiane që prej vitit 2023, në baza të barabarta me organizatat e Shteteve Anëtare të BE-së dhe vendet e treta të lidhura me programin”.

Takimi ministror për kulturën

Takimi ministror për kulturën ishte i pari që është organizuar ndonjëherë me Ballkanin Perëndimor. Komisionerja Gabriel shkëmbeu mendime me ministrat e kulturës së rajonit mbi rolin e të rinjve në promovimin dhe mbrojtjen e trashëgimisë kulturore, e cila luan një rol të rëndësishëm në shoqëritë dhe komunitetet tona, si dhe në marrëdhëniet ndërkombëtare.

Komisionerja paraqiti zyrtarisht Platformën Ministrore të Ballkanit Perëndimor për Kulturën. Ajo u bëri thirrje ministrave të kulturës që “të përfitojnë plotësisht nga këto takime për të punuar së bashku me synimin për të zhvilluar bashkëpunimin midis BE-së dhe Ballkanit Perëndimor dhe për të kontribuar për integrimin e Ballkanit Perëndimor në BE”.

Raporti Shkenca për Politikat “Statusi i mjedisit dhe klimës në Ballkanin Perëndimor”

Raporti i Qendrës së Përbashkët Kërkimore i prezantuar me rastin e Takimit Ministror të Ballkanit Perëndimor në Tiranë, Shqipëri, shqyrtoi gjendjen e mjedisit dhe klimës në rajon.

Autorët paralajmërojnë se cilësia e ajrit në Ballkanin Perëndimor është ende jashtëzakonisht e dobët, pavarësisht nga përqendrimet e vogla të grimcave që tregojnë tendenca vjetore në rënie në disa pjesë të rajonit. Të gjitha vendet partnere në rajon, ku disponohen të dhëna të besueshme, tejkalojnë mesatarisht kufirin maksimal ditor të grimcave që është 10 mikrometra ose më i vogël në diametër.

Kjo ka pasoja shqetësuese. Vetë grimcat, të cilat janë më të vogla se 2.5 mikrometra (PM2.5), kanë shkaktuar 28,400 vdekje të parakohshme në Ballkanin Perëndimor në vitin 2019, thotë raporti. Ndërsa normat e vdekshmërisë që i atribuohen këtij ndotësi u ulën me 16% në BE në krahasim me vitin 2012, ato u rritën me 30% në Ballkanin Perëndimor.

Sëmundjet që lidhen me ndotjen, si sëmundja pulmonare obstruktive kronike, kanceri i mushkërive, infeksionet e rrugëve të poshtme të frymëmarrjes, diabeti mellitus tip 2, sëmundjet ishemike të zemrës ose goditjet në tru, ka të ngjarë të bëhen edhe më të përhapura në Ballkanin Perëndimor nëse nuk ndërmerren veprime të mëtejshme.

Edhe pse ka mbetur prapa me zbatimin, rajoni pati njëfarë suksesi me miratimin e kapitullit "Mjedisi dhe ndryshimet klimatike" të korpusit të të drejtave dhe detyrimeve të BE-së, i njohur si acquis communautaire. Ky kapitull është më i madhi nga gjithsej 35, i përbërë nga 200 akte legjislative.

Miratimi i acquis të BE-së është një detyrim për vendet në kuadër të procesit të “Marrëveshjes së Stabilizimit dhe Asociimit” dhe është i detyrueshëm për anëtarësimin në BE.

Nivelet e miratimit për legjislacionin mjedisor dhe klimatik tani variojnë midis 47% dhe 76% midis partnerëve të Ballkanit Perëndimor, një rritje nga 21-31% në vitin 2019.

Takimi ministror për kërkimin dhe inovacionin

Agjenda e Ballkanit Perëndimor ka nxitur një fond shtesë prej 150 milionë eurosh për inovacionin për katër vitet e ardhshme. Agjenda e ardhshme Evropiane e Inovacionit do të kontribuojë më tej për nxitjen e një mjedisi mbështetës për bashkëpunimin mes industrisë dhe botës akademike dhe sipërmarrjeve të reja.

Komisionerja Gabriel bëri thirrje për “një integrim më të fortë pan-evropian të kapaciteteve kërkimore dhe inovative. Lidhja e botës akademike, industrisë dhe ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme do të kërkojë lloje të ndryshme aftësish nga aktorët për menaxhimin e ekosistemeve, rrjeteve, modeleve të biznesit dhe përvojës së përdoruesit”.

Në tryezën e rrumbullakët ministrore u theksua bashkëpunimi më i ngushtë për misionet “Horizon Europe” – duke nënvizuar se tre qytete nga Ballkani Perëndimor janë pjesë e përpjekjeve për klimë neutrale dhe qytete të zgjuara. Komisionerja inkurajoi qytete të tjera nga rajoni që të mësojnë nga këta shembuj dhe të ndajnë praktikat më të mira për punën e përbashkët për një të ardhme të pastër dhe të gjelbër për rininë tonë.

Ministrat e Kërkimit dhe Inovacionit të Ballkanit Perëndimor rikonfirmuan angazhimin e marrë nga udhëheqësit në Samitin e Brdos BE-Ballkani Perëndimor në vitin 2021 për të promovuar përsosmërinë shkencore dhe për të ndihmuar për parandalimin e ikjes së trurit.

Takimi ministror për arsimin dhe trajnimin

Komisionerja Gabriel njoftoi nisjen e një partneriteti të ri të zgjeruar me Ballkanin Perëndimor në kuadër të programit Erasmus+, që u jep organizatave dhe institucioneve arsimore në Ballkanin Perëndimor që nuk janë të lidhura me programin, mundësinë për të marrë pjesë në veprime të rëndësishme strategjike. Ajo theksoi se “zgjerimi i qasjes në masa të tilla të mëdha për të gjithë partnerët e Ballkanit Perëndimor do të forcojë më tej bashkëpunimin me rajonin”.

Ministrat diskutuan të mësuarit për qëndrueshmërinë mjedisore gjatë Tryezës së Rrumbullakët Ministrore dhe Komisionerja nënvizoi rëndësinë e integrimit të mësimdhënies dhe të nxënit për qëndrueshmërinë mjedisore në sistemet e arsimit dhe trajnimit. Komisionerja shpreson për bashkëpunim të vazhdueshëm midis BE-së dhe Ballkanit Perëndimor përmes grupeve të punës të BE-së, në Koalicionin e Edukimit për Klimën, si dhe përmes programit Erasmus+ për të çuar më tej zbatimin e qëndrueshmërisë në sistemet e arsimit dhe trajnimit.

Të dhëna:

Agjenda e Ballkanit Perëndimor për Inovacionin, Kërkimin, Arsimin, Kulturën, Rininë dhe Sportin, u paraqit në tetor 2021 në Samitin e BE-së në Brdo dhe u shpall në Planin Ekonomik dhe të Investimeve për Ballkanin Perëndimor, të cilin Komisioni e prezantoi në tetor 2020 me një paketë të konsiderueshme investimesh që mobilizon deri në 9 miliardë Euro financime për rajonin. Kjo pason paraqitjen e Agjendës Digjitale për Ballkanin Perëndimor në qershor 2018, e cila synon të mbështesë tranzicionin e rajonit në një ekonomi digjitale dhe të sjellë rritje më të shpejtë ekonomike, më shumë vende pune dhe shërbime më të mira.

Ky vit është 19 vjetori i konkluzioneve të Këshillit Evropian të Samitit BE-Ballkani Perëndimor mbajtur më 21 qershor 2003 në Selanik, i cili hodhi themelet për marrëdhëniet e vazhdueshme midis Bashkimit Evropian dhe Ballkanit Perëndimor. Platforma Drejtuese e Kërkimit dhe Inovacionit feston gjithashtu 15 vjetorin e saj; Platforma e Arsimit dhe Trajnimit ka 10 vjetorin e saj; ndërsa Platforma për Kulturën sapo është krijuar.

Për më shumë informacion:

Bashkëpunimi ndërkombëtar me Ballkanin Perëndimor

Samiti BE-Ballkani Perëndimor – Deklarata e Brdo-s

Gjendja e mjedisit dhe klimës në Ballkanin Perëndimor

FROMM Stephanie (EAC) Stephanie.RHOMBERG@ec.europa.eu, DG EAC

SELARU Bogdan Traian (RTD) Bogdan-Traian.SELARU@ec.europa.eu, DG RTD

SZABO Zsolt (JRC-EXT) Zsolt.SZABO1@ext.ec.europa.eu, DG JRC